ใบหน้าปราสาทบายน สื่อถึง “สิ่งศักดิ์สิทธิ์” ทั่วมณฑลอำนาจของพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 ?
ใบหน้าปราสาทบายน สื่อถึง “สิ่งศักดิ์สิทธิ์” ทั่วมณฑลอำนาจของพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 ?
ปราสาทบายน คือปูชนียสถานสำคัญ ซึ่งพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 โปรดฯ ให้สร้างขึ้นกลางเมืองนครธม มีรูปแบบเฉพาะตัวโดดเด่นคือ บริเวณยอดปราสาทถูกสลักขึ้นเป็นรูปใบหน้าของบุคคล รวมทั้งสิ้น 216 หน้า ซึ่งที่ผ่านมามีผู้เสนอความหมายของใบหน้าเหล่านี้ไว้แตกต่างกัน เช่น หมายถึงพระอวโลกิเตศวร พระพรหม พระสุนัตตกุมารพรหม หรือพระพักตร์ของพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 เป็นต้น
ล่าสุด ศิริพจน์ เหล่ามานะเจริญ อดีตอาจารย์คณะโบราณคดี อธิบายว่า ใบหน้าเหล่านี้อาจสื่อถึง สิ่งศักดิ์สิทธิ์จากทั่วปริมณฑลอำนาจของพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 ซึ่งส่วนหนึ่งพัฒนามาจากผีพื้นเมือง โดยมีเมืองนครธมเป็นศูนย์กลาง ซึ่งสัมพันธ์กับจารึกนามสิ่งศักดิ์สิทธิ์จากทั่วราชอาณาจักรนับร้อยชื่อที่กระจายอยู่รอบปราสาท หนึ่งในนั้น มีเช่น “กมรเตง กชต วิมาย” (รูปเคารพที่เมืองพิมาย) พระบาทที่สังโวก (สระมรกต) เป็นต้น
อ่านรายละเอียดของเรื่องนี้ได้ใน ที่ยอดปราสาทบายน ศูนย์กลางเมืองนครธมของขอม คือพระพักตร์ของใคร? มติชนสุดสัปดาห์ มติชนสุดสัปดาห์ ฉบับวันที่ 3 - 9 กรกฎาคม 2563 https://www.matichonweekly.com/column/article_323424
