ข้อคิดใหม่ พ่อขุนผาเมืองครองศรีสัชนาลัย?
ข้อคิดใหม่ พ่อขุนผาเมืองครองศรีสัชนาลัย?
จารึกหลักที่ 2 (ศรีชุม) เป็นจารึกหลักหนึ่งในสมัยสุโขทัยที่ให้ข้อมูลทางประวัติศาสตร์ที่สำคัญหลายประการ ข้อมูลที่สำคัญเรื่องหนึ่งคือการกล่าวถึง พ่อขุนศรีนาวนำถุม กษัตริย์พระองค์แรกๆ ของเมืองสุโขทัย-ศรีสัชนาลัย ซึ่งต่อมาได้ถูกขอมสบาดโขลญลำพงเข้าครอบครอง จนทำให้พ่อขุนบางกลางหาว ร่วมกับพ่อขุนผาเมือง (เจ้าเมืองราด โอรสของพ่อขุนศรีนาวนำถุม และเป็นราชบุตรเขยของกษัตริย์เขมร) ยึดเมืองกลับมาได้สำเร็จ โดยพ่อขุนผาเมืองได้ยกตำแหน่งกมรเตงอัญ พระแสงขรรค์ชัยศรี และยกเมืองสุโขทัยให้แก่พ่อขุนบางกลางหาว
เหตุการณ์ตอนนี้ ทำให้นักวิชาการได้ตั้งข้อสงสัยว่า หลังจากที่พ่อขุนผาเมืองเข้ายึดเมืองสุโขทัยได้และได้ยกให้แก่พ่อขุนบางกลางหาวแล้ว พระองค์ได้เสด็จไปครองเมืองใด หรือเสด็จไปครองเมืองที่ใหญ่กว่า หรือเสด็จกลับไปเมืองราดตามเดิม
รายการเสียงสะท้อนอดีต โดย ผศ.ดร.ฉันทัส เพียรธรรม นำเสนอข้อคิดใหม่เกี่ยวกับประเด็นนี้ว่า จากข้อมูลของจารึกหลักที่ 2 บรรทัดที่ 39 ซึ่งเป็นข้อความหลังจากเหตุการณ์ขับไล่ขอมสบาดโขลญลำพงแล้ว ได้เล่าถึงพ่อขุนผาเมืองตอนหนึ่งว่า “พ่อขุนผาเมือง เจ้าเมืองราดนั้นให้สร้างเจดีย์ มีคุณแก่ฝูงท้าวพระยา เป็นอาจารย์พรนธิบาลแก่ฝูงกษัตราธิราชทั้งหลาย มาสถิตอยู่ในศรีเสชนาไล”
จากข้อความดังกล่าวนี้ ดร.ตรงใจ หุตางกูร นักวิชาการศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร ได้เสนอการตีความเนื้อหาใหม่ โดยอธิบายว่าประโยคดังกล่าวนี้ มีประธานอยู่ 1 (คือพ่อขุนผาเมือง) และมีกริยาส่วนขยายอยู่ทั้งหมด 4 ทำให้สามารถแยกประโยคออกเป็น 4 ข้อความได้ดังนี้
พ่อขุนผาเมือง......
-ให้สร้างเจดีย์
-มีคุณแก่ฝูงท้าวพระยา
-เป็นอาจารย์พรนธิบาลแก่ฝูงกษัตราธิราชทั้งหลาย
-มาสถิตอยู่ในศรีเสชนาไล(ศรีสัชนาลัย)
โดยประโยคสุดท้ายนี้ น่าจะหมายถึง หลังจากที่พ่อขุนผาเมืองยกเมืองสุโขทัยให้แก่พ่อขุนบางกลางหาวแล้ว พระองค์ได้เสด็จมาครอง(สถิต)เมืองศรีสัชนาลัย (ตามระบบเมืองคู่ สุโขทัย-ศรีสัชนาลัย)
ฟังรายละเอียดของเรื่องนี้ได้ในรายการเสียงสะท้อนอดีต
