ปลูก “ต้นตาล” รอบวัดต้นเกว๋น คติพระอินทร์ในล้านนา

ปลูก “ต้นตาล” รอบวัดต้นเกว๋น คติพระอินทร์ในล้านนา

           วัดต้นเกว๋น (อินทราวาส) เป็นวัดในจังหวัดเชียงใหม่ที่ได้รับการยกย่องว่ามีศิลปกรรมและการวางผังที่งดงาม และยังมีความสำคัญในฐานะเป็นสถานที่ประดิษฐานพระบรมธาตุจอมทอง ก่อนที่จะอัญเชิญไปยังเมืองเชียงใหม่

          วัดแห่งนี้เดิมเป็นสำนักสงฆ์ ต่อมาตั้งขึ้นเป็นวัดโดยครูบาอินทร์ กระทั่งต่อมาในสมัยเจ้าอาวาสรูปที่ 2 ซึ่งมีชื่อว่าครูบาอินทร์เช่นเดียวกัน ได้เริ่มสร้างอาคารต่างๆ ขึ้นในระหว่าง พ.ศ.2399-2412 (สมัยเจ้ากาวิโลรสสุริยวงศ์) และอยู่สืบมาถึงปัจจุบัน

          จากการศึกษาของรัฏฐา ฤทธิศร และชดา ร่มไทรย์ คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ พบว่า การวางผังของวัดต้นเกว๋น มีความตั้งใจสื่อความหมายถึง เมืองไตรตรึงษ์หรือเมืองของพระอินทร์บนสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ โดยมีที่มาจากกรอบความคิดของครูบาอินทร์ เจ้าอาวาสรูปที่ 2 ซึ่งมีชื่อตรงกับพระอินทร์ และเป็นผู้ปรารถนาจะไปจุติเป็นพระอินทร์ในอนาคต

          อาคารต่างๆ ในวัดต้นเกว๋น สื่อความหมายดังนี้

          วิหาร สื่อถึงปราสาทไพชยนต์ของพระอินทร์ ศูนย์กลางของเมืองไตรตรึงษ์

          ศาลาบาตรล้อมรอบวิหาร (ระเบียงคด) สร้างเป็นแนวยาวเปิดโล่ง มีแนวเสาจำนวนมาก คล้ายช่องประตู สื่อถึงกำแพงเมืองไตรตรึงษ์ ที่ในคัมภีร์ระบุว่าเป็นกำแพงที่มีประตู 1000 ประตู

          ศาลาจัตุรมุข สถานที่ประดิษฐานพระบรมธาตุจอมทอง ตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ของวิหาร สื่อถึงเจดีย์จุฬามณี ที่ประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุ ซึ่งตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ของปราสาทไพชยนต์

          นอกจากนี้ยังพบว่า บริเวณรอบวัดมีการปลูกต้นตาลไว้ด้วย โดยปัจจุบันหลงเหลือหนาแน่นอยู่บริเวณหน้าวัด ซึ่งตรงกับการอธิบายในคัมภีร์ที่ระบุว่า รอบกำแพงเมืองไตรตรึงษ์มีต้นตาลล้อมอยู่เป็นจำนวนมาก

อ่านรายละเอียดของเรื่องนี้ได้ในบทความเรื่อง พุทธจักรวาลวิทยาในการออกแบบกายภาพ วัดอินทราวาส (ต้นเกว๋น) จังหวัดเชียงใหม่ วารสารหน้าจั่ว ปีที่ 19 ฉบับที่ 2 (ก.ค.2565-ธ.ค.2565)  คลิกอ่านบทความที่นี่
https://so04.tci-thaijo.org/index.php/NAJUA/article/view/262818/177717