“ธรรมศาลา-บ้านมีไฟ” คือ “ที่พักพระพุทธรูปสำคัญ” บนเส้นทางอัญเชิญมาเมืองพระนคร
“ธรรมศาลา-บ้านมีไฟ” คือ “ที่พักพระพุทธรูปสำคัญ” บนเส้นทางอัญเชิญมาเมืองพระนคร
Facebook ห้องเรียนประวัติศาสตร์ศิลป์ เผยแพร่ข้อเสนอใหม่เกี่ยวกับ “ธรรมศาลา-บ้านมีไฟ” ซึ่งเป็นอาคารรูปแบบหนึ่งที่นิยมสร้างขึ้นในสมัยพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 โดยมีจารึกระบุว่าสร้างขึ้นหลายแห่งตามเส้นทางต่างๆ ซึ่งปัจจุบันพบหลงเหลืออยู่ในประเทศไทยหลายแห่ง
อาคารรูปแบบนี้สร้างหันหน้าไปทางทิศตะวันออก ประกอบด้วย ส่วน “วิมาน” ซึ่งเป็นปราสาทยอดซ้อนชั้น และส่วนมุขยาวหรือมณฑปที่ต่อยื่นออกมาด้านหน้า ในส่วนมุขที่ยื่นออกมานี้ สร้างขึ้นให้มีช่องหน้าต่างอยู่ทางทิศใต้ ขณะที่ผนังทางทิศเหนือปิดทึบ และที่บริเวณคอสองด้านบนของผนังทั้งสองด้านมีการเจาะช่อง
เดิมเคยมีผู้เสนอว่า “ธรรมศาลา-บ้านมีไฟ” นี้ สร้างขึ้นเพื่อเป็นที่พักของคนเดินทางที่มีการก่อไฟให้แสงสว่างหรือให้ความอบอุ่นแก่นักเดินทาง อย่างไรก็ตามบทความใน facebook นี้ได้มีข้อเสนอใหม่ว่า อาคารรูปแบบนี้น่าจะเป็น “เรือนแรม” อาคารที่พักพระพุทธรูปสำคัญ ซึ่งนำมาพักประดิษฐานไว้ระหว่างการเดินทางอันยาวไกล เพื่อมุ่งหน้าไปเข้าพิธีสมโภชประจำปีที่เมืองพระนคร ตัวอย่างพระพุทธรูปสำคัญ เช่น พระกัมรเตงชคตวิมายะ หรือพระพุทธรูปนาคปรกแห่งปราสาทพิมาย
อาคารรูปแบบนี้ถือเป็นการออกแบบใหม่ที่รวมเอา “วิมาน” ซึ่งเป็นปราสาทซ้อนชั้น เป็นที่ประดิษฐานรูปเคารพ ผนวกเข้ากับมุขยาวทางด้านหน้า เป็น “เรือนไฟ” ซึ่งใช้เป็นสถานที่พิธีโหมะบูชาไฟเพื่อถวายรูปเคารพ สอดรับกับรูปแบบอาคารที่มีช่องลมที่บริเวณคอสอง เพื่อใช้ระบายควัน และมีการเจาะช่องหน้าต่างที่ผนังด้านเดียว เพื่อป้องกันลม ทั้งนี้เรือนไฟแบบนี้ แต่เดิมเป็นอาคารตั้งแยกออกมาเป็นเอกเทศทางด้านหน้าของปราสาทต่างๆ ซึ่งเดิมนักวิชาการนิยมเรียกกันว่า “บรรณาลัย” เนื่องจากเชื่อกันว่าเป็นที่เก็บคัมภีร์
อ่านรายละเอียดของเรื่องนี้ได้ที่ facebook ห้องเรียนประวัติศาสตร์ศิลป์
(Ep.1: ธรรมศาลา-บ้านมีไฟ ไม่ใช่ ที่พักคนเดินทาง)
https://www.facebook.com/100057478508419/posts/pfbid02eHoVpJv8KyMNNVSiz8e5TXm339LY2Mn9TBStyhNeuiivTauZAJ61PfUU9iR9zy2dl/?mibextid=cr9u03
(Ep.2: เรือนไฟศิลา (บ้านมีไฟ)-บรรณาลัย ใช้ทำพิธี “โหมะ” บูชาไฟ)
(Ep.3: เรือนไฟศิลา คือ เรือนแรมไฟพระพุทธรูป)
https://www.facebook.com/100057478508419/posts/pfbid024tk8kXjyCLM7tLHKwar92j4uWNETVY4Cy2CUn4G9yU6hkt8zgnDz92tsj5epeve6l/?mibextid=cr9u03
